Cesja wierzytelności polega na przeniesieniu uprawnień z dotychczasowego wierzyciela na nowego nabywcę. Jeżeli umowa wierzytelności została sporządzona w formie pisemnej, dokument potwierdzający cesję również należy stworzyć w taki sposób. Przeprowadzenie cesji wierzytelności nie wymaga zgody dłużnika. Powinien on jednak zostać poinformowany o zbyciu wierzytelności. Obowiązek ten ciąży na osobie cedenta. Cesja wierzytelności, która jest z kolei przeprowadzana w firmach, nosi nazwę faktoringu. Umowę zawiera się wówczas pomiędzy dostawcą a kupującym należność.
Cesja wierzytelności – definicja i wyjaśnienie pojęcia
Termin cesja wierzytelności pochodzi z języka łacińskiego (łac. cessio-ustąpienie). Oznacza przeniesienie uprawnień przysługujących obecnemu wierzycielowi. Cesja wierzytelności przebiega pomiędzy dwiema stronami: zbywcą wierzytelności, czyli cedentem oraz nabywcą zwanym cesjonariuszem.
Cedent przekazuje cesjonariuszowi, na mocy cesji, wszelkie uprawnienia do wierzytelności. Oznacza to, iż dotychczasowy wierzyciel sprzedaje swoje prawa do egzekwowania długu. Cesjonariusz powinien mieć na uwadze, że może trafić na niewypłacalnego dłużnika.
Wierzytelność stanowi prawo majątkowe cedenta. Może nią dysponować w dowolnym zakresie (o ile dłużnik nie zastrzegł w umowie zgody na cesję).Po dokonaniu cesji wierzytelności, do cedenta należy poinformowanie dłużnika o zbyciu wierzytelności.
Co może stanowić przedmiot cesji wierzytelności?
Przedmiotem cesji wierzytelności może być każda wierzytelność, o ile przepis prawny nie twierdzi inaczej. W przypadku wierzytelności osobistej, właściwość zobowiązania musi zezwalać na przeprowadzenie cesji. Przepisy prawne nie zabraniają objęcia cesją tylko połowy wierzytelności.
Przedmiotem cesji może być na przykład:
- umowa sprzedaży,
- umowa zamiany,
- dokument potwierdzający darowiznę.
Przepisy prawne stanowią, iż przedmiot cesji może stanowić również wierzytelność przyszła. Oznacza to, że w chwili sporządzania umowy, zobowiązanie finansowe jeszcze nie istnieje. Zgodnie z Kodeksem cywilnym, by taka cesja mogła zostać przeprowadzona, wierzytelność musi być objęta stosunkiem prawnym.
Ograniczenia ustawowe – kiedy nie można przeprowadzić cesji wierzytelności?
Zgodnie z art. 912 Niezbywalność prawa dożywocia Kodeksu cywilnego, cesji nie można przeprowadzić na wierzytelności, która wynika z umowy dożywocia. Wierzyciel nie ma prawa zbycia długu, jeśli stanowi on prawo odkupu. Zgodnie z art. 595§1 Kodeksu cywilnego prawo odkupu jest niezbywalne i niepodzielne.
Nie można również dokonać cesji, jeśli jej przedmiotem jest prawo pierwokupu. Taki zapis znajduje się w art. 602§1 Kodeksu cywilnego. Jest ono niezbywalne i niepodzielne, chyba że stosunki prawne stanowią inaczej.
Przedmiotem cesji nie mogą być również dokumenty na okaziciela, czyli akcje. Zbyć nie wolno także weksli ani obowiązku alimentacyjnego. Podczas cesji wierzytelności obie strony powinny mieć to na uwadze.
Co należy mieć na uwadze przy zawieraniu umowy cesji wierzytelności?
Przy tworzeniu umowy cesji wierzytelności należy pamiętać o kilku ważnych elementach. Zgodnie z art. 511 Forma przelewu (cesji) Kodeksu cywilnego, dokument powinien być sporządzony w formie pisemnej, jeśli wierzytelność, w której skład wchodzi pożyczka na raty bez zaświadczeń, również stwierdzono w taki sposób. Pozwoli to na wyjaśnienie niejasności czy rozbieżności pomiędzy cedentem a cesjonariuszem.
Umowa cesji wierzytelności powinna zawierać:
- datę i miejsce sporządzenia umowy,
- strony dokonanej cesji wierzytelności-cedent (dotychczasowy wierzyciel) oraz cesjonariusz (nabywca wierzytelności),
- oświadczenie cedenta o przysługującym mu tytule wykonawczym do zbywanej wierzytelności,
- zapis potwierdzający cesję wierzytelności,
- określenie momentu zbycia wierzytelności,
- określenie kwoty sprzedawanego długu,
- klauzula przypominająca o konieczności zawiadomienia dłużnika o cesji,>/li>
- załącznik w formie dokumentu, który stwierdza przeprowadzoną cesję wierzytelności.
Rola dłużnika w cesji wierzytelności
Dłużnik nie stanowi w cesji wierzytelności żadnej ze stron. Zgodnie z art. 514 Kodeksu cywilnego, jego zgoda na przeprowadzenie cesji nie jest konieczna. Sytuacja jest inna tylko wtedy, gdy w umowie pożyczki czy na przykład kredytu na umowę zlecenie, dłużnik zastrzega sobie zgodę na dokonanie cesji wierzytelności.
Dłużnik, który nie został poinformowany o dokonanej cesji, jest chroniony przepisami prawnymi. Zgodnie z art. 512 Zapłata do rąk cedenta Kodeksu cywilnego, dłużnik, który nadal reguluje zobowiązanie finansowe u dotychczasowego wierzyciela, nie poniesie za to odpowiedzialności.
Cesja wierzytelności w chwilówkach, czyli refinansowanie pożyczki
Refinansowanie pożyczki polega na zaciągnięciu nowego zobowiązania finansowego na spłatę poprzedniego. Jeżeli dłużnik nie jest wypłacalny, może ubiegać się o pożyczkę w firmie współpracującej z instytucją, gdzie posiada już dług. Element łączący refinansowanie pożyczki z cesją wierzytelności to spłata zadłużenia u nowego wierzyciela.
Przelew środków w ramach refinansowania pożyczki następuje pomiędzy instytucjami finansowymi. Pieniądze nie wpływają na konto dłużnika. Pożyczkobiorca natomiast jest zobowiązany do zapłaty prowizji w firmie udzielającej mu pożyczki na spłatę poprzedniej (jej wysokość zależy od kwoty pożyczki i czasu jej spłaty).
Cesja wierzytelności w firmach, czyli czym jest faktoring?
Faktoring to umowa, która jest zawierana pomiędzy dostawcą a kupującym należność. Dostawcę określa się mianem faktoranta. Z kolei kupujący należność to faktor, który otrzymuje prawo do finansowania wierzytelności oraz do zarządzania nimi.
Faktorant ponosi koszty za przyjęcie wierzytelności przez faktora. Po jego stronie znajduje się uregulowanie opłat za prowizję oraz dyskont.