W życiu zdarzają się różne, nieprzewidziane sytuacje. Dlatego mądrym posunięciem jest ustanowienie pełnomocnika do konta, który będzie upoważniony do wypłaty pieniędzy i innych czynności na rachunku bankowym, w momencie kiedy nie będziemy w stanie tego zrobić. Zobacz, w jaki sposób ustanowić pełnomocnictwo i co dokładnie się z tym wiąże.
Pełnomocnictwo a upoważnienie. Jak jest między nimi różnica?
W sensie prawnym pełnomocnictwo i upoważnienie nie są tym samym. Upoważnienie to udzielenie komuś prawa do dokonania konkretnych czynności, a pełnomocnictwo pozwala na wykonanie czynności bezpośrednio w naszym imieniu. Można więc powiedzieć, że upoważnienie nie ma aż tak daleko idących konsekwencji jak pełnomocnictwo.
W bankach przyznanie prawa do wykonywania operacji na koncie nazywa się pełnomocnictwem i pod takim terminem należy szukać wzorów pełnomocnictw w poszczególnych bankach albo gotowych formularzy w bankowości internetowej. Również kodeks cywilny wspomina o pełnomocnictwie, a nie upoważnieniu. Tak naprawdę można przyjąć, że pomiędzy tymi pojęciami nie ma praktycznej różnicy. Pełnomocnictwo i upoważnienie w żaden sposób nie zmieniają statusu właściciela konta.
Oprócz korzystania z gotowych formularzy przygotowanych przez bank zawsze możemy udać się do notariusza albo samemu przygotować odpowiednie pismo. Bank nie powinien mieć podstaw do odmowy ustanowienia takiego pełnomocnictwa. Zaletą tego rozwiązania jest to, że możemy na własną rękę uszczegółowić, jakie czynności na koncie może, a jakich nie może wykonać pełnomocnik. Pełnomocnictwa można udzielić okresowo albo nawet jednorazowo. Można np. upoważnić kogoś do jednorazowego odbioru konkretnej kwoty pieniędzy albo wzięcia pożyczki.
Alternatywę do pełnomocnictwa stanowi ustanowienie współwłaściciela konta. Współwłaściciel ma dużo szersze prawa niż pełnomocnik, a mówiąc wprost – takie same jak ty. Nie można go odwołać czy ograniczyć jego władzy. Współwłaściciel nie może jedynie samemu zamknąć konta ani wziąć pożyczki online bez zaświadczeń. Współwłaściciel, czyli ty. Od tej pory będziesz musiał prosić o zgodę na te czynności swojego partnera. Małżeństwa mogą rozważyć taką możliwość zamiast ustanawiania np. pełnomocnictwa dla żony. W przypadku śmierci współmałżonka zyska ona pełne prawa do konta i nie będzie musiała czekać na postępowanie spadkowe.
Upoważnienie do odbioru pieniędzy
Niektóre banki (np. mBank) dzielą pełnomocnictwa na dwa rodzaje: szczególne i rodzajowe. Pełnomocnictwo szczególne umożliwia korzystanie wyłącznie z karty debetowej dołączonej do rachunku. Pełnomocnictwo rodzajowe umożliwia niemal pełną kontrolę nad rachunkiem, czyli daje prawie właścicielską kontrolę. Władza pełnomocnika nie jest jednak nieograniczona. O ile nie wskazano inaczej w potwierdzonym notatialnie pełnomocnictwie, w większości banków pełnomocnik nie może:
- Zamknąć rachunku.
- Zaciągnąć kredytu.
- Ustanawiać kolejnych pełnomocników.
- Zmieniać danych właściciela.
- Składać dyspozycji na wypadek śmierci.
- I wykonywać wielu innych szczegółowych czynności.
Na pewno może natomiast swobodnie wypłacać pieniądze i zlecać przelewy przez internet, czyli dokonywać niezbędnych operacji w momencie, kiedy my nie będziemy mogli tego zrobić np. z powodu choroby.
Upoważnienie do konta na wypadek śmierci właściciela
Takie upoważnienie ma specjalną nazwę, a mianowicie nazywa się dyspozycją na wypadek śmierci. Dyspozycja, choć mało popularna, jest bardzo przydatnym narzędziem, którym powinien zainteresować się właściwie każdy. Dlaczego tak jest?
- Pełnomocnictwo do konta traci moc w momencie śmierci właściciela. Pełnomocnik nie może już wypłacać pieniędzy czy dokonywać jakichkolwiek innych operacji.
- Po śmierci właściciela konto jest zablokowane przez bank do czasu zakończenia postępowania spadkowego, co może trwać wiele miesięcy. Dyspozycja pozwala częściowo ominąć postępowanie spadkowe i wypłacić pieniądze od razu po śmierci.
Dyspozycję można złożyć do wysokości kwoty 20 krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. W 2020 roku wyniesie więc co najmniej 105 tysięcy złotych. Beneficjentami dyspozycji może być najbliższa rodzina t.j. rodzice, dzieci, rodzeństwo, wnuki i dziadkowie. W przeciwieństwie do spadku, w przypadku którego istnieje instytucja zachowku, dyspozycję wkładem można zapisać w dowolny sposób, czyli przeznaczyć ją np. jednej osobie.
Jak cofnąć pełnomocnictwo do konta?
Cofnięcie pełnomocnictwa jest jeszcze prostsze niż jego ustanowienie. Wystarczy zadzwonić na infolinię swojego banku albo odwołać pełnomocnictwo bezpośrednio w bankowości internetowej (jeśli twoja bankowość posiada funkcję ustanowienia pełnomocnictwa przez internet). Nazywa się to odwołaniem pełnomocnictwa. Karta pełnomocnika natychmiast zostaje zablokowanana i traci on wszelkie uprawnienia do konta.
Podobną operację może przeprowadzić pełnomocnik przez zrzeczenie się pełnomocnictwa. Po pierwsze nikt nie ma obowiązku przyjąć pełnomocnictwa i nie można ustanowić pełnomocnictwa bez czyjejś zgody. Jeśli już je jednak przyjęliśmy, to wystarczy wykonać operację analogiczną do odwołania pełnomocnictwa, czyli przeprowadzenie rozmowy z pracownikiem banku lub odwołanie go przez internet. Należy o tym fakcie poinformować właściciela rachunku. Nie ma jednak powodów, by odmawiać przyjęcia pełnomocnictwa. Nawet jeśli osoba, do której rachunku mamy dostęp ma problemy finansowe, to nie jest to nasza odpowiedzialność i nie będziemy musieli spłacać jej długów.